środa, 27 listopada 2013

W labiryncie krainy czarów, gdzie muzyka pokazuje drogę - recenzja z 24. spotkania z cyklu "Zmysły Sztuki"

   Czasem, żeby dojść do jakiegoś miejsca, trzeba się zatrzymać. Trzeba się rozejrzeć, sprawdzić mapę, zapytać, posłuchać. Można podążać za muzyką, głosem serca, tęsknotą, po śladach księżyca. Jak wydostać się z labiryntu monotonii rzeczy, które nas otaczają? Wystarczy przyjść na "Zmysły Sztuki" i poddać się magii spotkania w gronie niesamowitych ludzi.

   W "Oficynie Kuchennej", gdzie odbyło się 24., ostatnie w tym roku, spotkanie z cyklu "Zmysły Sztuki", wisi mapa, którą stworzyła Alicja Pismenko. Jaką krainę przedstawia? Czy pokazuje wyjście z labiryntu? Czy to Kraina Czarów, czy może Kraków, ale ukazany oczami Alicji? 
Zatrzymaj się i patrz
fot. Anna Pszonka
   Drogi Czytelniku, jeśli nie byłeś na "Zmysłach Sztuki", to koniecznie przyjdź do "Oficyny Kuchennej" i obejrzyj wystawę prac Alicji Pismenko. Nie spiesz się, przyjrzyj się szczegółom, bo masz do czynienia z rysunkiem narracyjnym. On wymaga czasu i uwagi, ale nie tylko on, każde dzieło, każdy człowiek i właściwie każda chwila.
  Potem wejdź do Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i zatrzymaj się, tak jak nawołuje Tomek Sikora w swojej prowokacji, o której można przeczytać w moim poprzednim poście (tutaj). Stań i przyglądaj się, ciesz oczy pięknem otaczających cię przedmiotów, obrazów, rzeźb, detali. Pomyśl przez chwilę także o tych, którzy je tworzyli. 
   Jeśli będziesz chciał dowiedzieć się, skąd czerpali inspirację, jak wyglądał ich warsztat twórczy, zostań stałym bywalcem spotkań z cyklu "Zmysły Sztuki". 
   Choć spotkań było już 24, to za każdym razem można dowiedzieć się czegoś nowego, odkryć nieznany ląd, zarazić się entuzjazmem twórców. 
   Tym razem młoda, jeszcze trochę nieśmiała, ale bardzo pracowita, obdarzona bogatą wyobraźnią Alicja Pismenko - ilustrator, oraz kreatywny, dowcipny, elokwentny i przenikliwy Tomasz Jakub Opałka - kompozytor, pozwolili nam odkrywać tajniki działań twórczych.
Alicja Pismenko i Tomasz J. Opałka
fot. Anna Pszonka
   Spotkanie z Tomkiem sprawiło mi ogromną przyjemność, bo od wielu lat fascynuje mnie muzyka filmowa, którą kolekcjonuję i którą delektuję się niezależnie od filmów. Podobało mi się to, co powiedział Tomasz, że muzyka w filmie powinna mieć energię, bo jest tym, co prowadzi widza, bawi się z nim, stanowi atrakcję dla zmysłów. Rozmawialiśmy oczywiście także o stosowanych zabiegach muzycznych, które mają podkreślać dramaturgię, coś sugerować, podpowiadać. Pojawił się również temat słyszenia barwami, korelacji barwy z wysokością dźwięku, jak również obrazu utworu w głowie. 
   Jestem pełna podziwu dla obojga naszych gości, dla ich pracowitości i precyzji. 
   Kiedy oglądałam partytury przyniesione przez Tomasza, przyglądałam się pracom Alicji, szczegółom, kolorom, wypolerowanym figurom szachowym, to zawstydziłam się, że nie jestem tak pracowita. 
Białe szachy - księżyc, drzewo, lama, sfinks
fot. Anna Pszonka
   Te wszystkie nuty-myśli-dźwięki usadowione na niekończących się pięcioliniach, te labirynty, francuskie ogrody, rozgałęzione korzenie roślin, pióropusze liści. Ile czasu musieli poświęcić, aby to wykonać, a jak wiele, by to wymyślić? Czasem, wystarczy impuls, ułamek sekundy, a czasem pomysł musi dojrzeć. Bywa też tak, że coś, co było częścią naszego życia kiedyś - tak jak w przypadku Alicji uczestniczenie w plenerach w Wilanowie - pojawia się po jakimś czasie w jej twórczości - motyw ogrodu francuskiego. Albo księżyc w Rumunii, w Siedmiogrodzie, który jest taki sam tu, w Wilanowie, a jednocześnie tak inny, jak na rysunkach czy w białych szachach Alicji.
Zasłuchani w słowa Alicji
fot. Anna Pszonka
   Pytań, jak zawsze, było mnóstwo. Ciekawa była m.in. dyskusja o dyrygentach, o tym, czy można być twórczym w tej roli i stworzyć świeżą interpretację znanego powszechnie utworu.
   Każde spotkanie jest inne, każdy gość wnosi coś nowego, a jednocześnie za każdym razem Andrzej S. Grabowski, kurator "Zmysłów Sztuki", prowokuje do zadawania pytań, podpuszcza, aby wywołać dyskusję, zachęca do aktywnego uczestniczenia w spotkaniu, bo to jedyna taka okazja, gdzie można zapytać twórców właściwie o wszystko. I wiele osób korzysta z tej okazji:-)
   Kurator oczywiście, jak zawsze, zadbał o wszystkie nasze zmysły. Mogliśmy delektować się obrazem i dźwiękiem - rysunkami i pracami Alicji oraz filmami, do których muzykę napisał Tomasz J. Opałka. Natomiast zapach i smak nie tylko tokaju, ale i autorskiego ciastka "Entrada©", był ukoronowaniem wieczoru. 
   Aż szkoda, że kolejne spotkanie dopiero w marcu 2014 roku. 
   Podsumowując ten rok, dziękuję wszystkim, którzy uczestniczyli w spotkaniach z cyklu "Zmysły Sztuki", naszym znakomitym gościom, gospodarzowi, czyli Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, firmom, które nas wspierały, czyli Per Aarsleff Polska, Winsor&Newton, dostawcy znakomitych win tokajskich  - Winiarni Lippóczy Pince oraz Jarkowi Uścińskiemu, prowadzącemu "Oficynę Kuchenną", w której się spotykamy. 
Ciastko "Entrada" i jego twórcy -
Alicja, Tomasz i Andrzej S. Grabowski
fot. Anna Pszonka
   Na profilu "Zmysłów Sztuki" na Facebook'u umieściłam więcej zdjęć ze spotkania. Zapraszam do śledzenia tej strony, bo będę pisać o kolejnych "Zmysłach Sztuki".
Barbara  A. Maciążek

niedziela, 24 listopada 2013

"Zatrzymaj się!" - Prowokacja Tomka Sikory w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

   Zanim pojawi się moja recenzja z 24., ostatniego w tym roku, spotkania z cyklu "Zmysły Sztuki", zapraszam na projekcję filmu, który mieliśmy okazję obejrzeć na początku spotkania. Nawiązuje on do spotkania 23. - z Tomkiem Sikorą, bo to właśnie jego działania są tematem filmu pt. "Zatrzymaj się!" - Prowokacja Tomka Sikory w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.



   Prowokacja Tomka Sikory, prezentowana w formie 11 kompozycji fotograficznych oprawionych w historyczne ramy, powieszonych w ciągu malarskiej kolekcji obrazów w Muzeum Pałacu Króla Jana IIII, stanowi swoisty happening. Twórca próbuje zatrzymać zwiedzających w swoistym biegu przez Muzeum. Ta próba zatrzymania jest świadomym działaniem artysty. Tomek Sikora chce sprawić, aby odwiedzający Pałac przystanęli i zastanowili się, czy jego propozycja jest prawdą, czy fikcją. Dopiero zatrzymując się zwiedzający mogą w pełni zobaczyć otaczające ich dzieła i spróbować połączyć się z nimi emocjonalnie.
    Fotografie Tomka Sikory są wybranymi świadomie kompozycjami wywodzącymi się z autentycznych obrazów historycznych. Używa on swoistego warsztatu fotograficznego, który te kompozycje kształtuje malarsko. Wszystkie kompozycje-prowokacje są w odbiorze bliskie materii malarskiej. Choć przypominają obrazy, ale tak naprawdę nimi nie są. Fotografie Sikory wywołują w widzu zróżnicowane, często sprzeczne emocje i uczucia. Dzieje się tak dzięki obfitości zastosowanych form, przede wszystkim znaczeniowych i skojarzeniowych.
   Tomek Sikora jest twórcą niezwykłym, gdyż bogactwo form i treści zawartych w wykonywanych przez niego zdjęciach wymyka się ramom współczesnej fotografii.

O wystawie: http://www.wilanow-palac.pl/10_niespodzianek_tomka_sikory.html

Scenariusz i reżyseria: Andrzej S. Grabowski
Kamera i montaż: Tomek Pyrak
O prowokacji: Tomek Sikora
Pytania zadaje: Andrzej S. Grabowski
Produkcja: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Fundacja artystyczno-edukacyjna andArt, Per Aarsleff Polska

niedziela, 10 listopada 2013

Zaproszenie na 24. spotkanie z cyklu "Zmysły Sztuki" w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

   Zapraszam do Wilanowa na 21 listopada 2013 roku (czwartek), godz. 19:00, na 24. spotkanie z cyklu „Zmysły Sztuki”. Gośćmi Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie będą Alicja Pismenko - ilustrator oraz Tomasz J. Opałka - kompozytor.

   Na ostatnim w tym roku spotkaniu porozmawiamy o sztuce i źródłach inspiracji, o potrzebie tworzenia i warsztacie twórczym, o poszukiwaniu nowych środków wyrazu w działalności twórczej oraz o inspirującej współczesności. Dowiemy się na czym polega różnica w tworzeniu muzyki koncertowej i filmowej oraz co to jest rysunek narracyjny. 
   Uczestnicy spotkania zostaną poczęstowani ciastkiem, które zaprojektowali nasi goście przy udziale kuratora projektu Andrzeja S. Grabowskiego. Smakowo skomponuje i wykona słodką niespodziankę mistrz cukierniczy z Oficyny Kuchennej.
   Zapraszam serdecznie w imieniu dyrektora Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Pawła Jaskanisa oraz Fundacji "andART", współorganizatora spotkań z cyklu "Zmysły Sztuki".


   I tradycyjnie trochę więcej niż kilka słów o naszych gościach:

Alicja Pismenko  (
pismenko.a@gmail.com- urodzona 13. w Bydgoszczy. Obecnie mieszka w Krakowie. Ilustruje, projektuje, animuje, rysuje, jeździ na rowerze, rzeźbi i śpiewa (tylko u siebie w pokoju). W czasie Stypendium w Rumunii przeżyła swoją przygodę z porcelaną. Posiada gramofon Menuet z radiem (trochę szumi) i wciąż jakieś nowe pomysły.
   Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2013) oraz stypendystka CEEPUS (2010/2011) na Universitatea de Arta si Design w Cluj-Napoca w Rumunii.
   Uwielbia muzykę, podróże, design, rysunek. Lubi chodzić do biblioteki, marzy o skoku ze spadochronem, ewentualnie o locie paralotnią, ewentualnie szybowcem.
   Wybrane nagrody i wyróżnienia:
2012 - Międzynarodowe Bienalle Grafiki Studenckiej AGRAFA, udział w wystawie w kategorii Wydawnictwa;
2012 - Ogólnopolski konkurs Art de coke, wyróżnienie;
2010 - "Malować każdy może" w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, I nagroda za Malarstwo;
   Wybrane wystawy: 
2013 - Pałac Sztuki, Kraków - Najlepsze dyplomy ASP w Krakowie, "Podróże" - Praca magisterska;
2012 - Muzeum Narodowe, Kraków - "Księgi, książki, książeczki" Pokaz prac studentów Pracowni Projektowania Książki ASP w Krakowie; 
2012 - Biblioteka Główna ASP, Kraków - "Nie tylko słowa." Wystawa Pracowni Książki, Galeria Jednej Książki;
2012 - Salon Ilustratorów 2012 - udział w targach towarzyszącym Poznańskim Spotkaniom Targowym. Książka dla dzieci i młodzieży.
2012 - Biblioteka Główna ASP, Kraków - "Z głowy". Wystawa Pracowni Rysunku Narracyjnego Galeria Jednej Książki
   Portfolio: http://www.behance.net/Alicja_Pismenkohttp://issuu.com/alicja.pismenko
   Credo:
"– Czy nie mógłby pan mnie poinformować, którędy powinnam pójść? – mówiła dalej.
– To zależy w dużej mierze od tego, dokąd pragnęłabyś zajść – odparł Kot-Dziwak.
– Właściwie wszystko mi jedno. 
– W takim razie również wszystko jedno, którędy pójdziesz.
– Chciałabym tylko dostać się dokądś – dodała Alicja w formie wyjaśnienia
– Ach, na pewno tam się dostaniesz, jeśli tylko będziesz szła dość długo."

Lewis Carroll "Alicja w Krainie Czarów"

Tomasz J. Opałka (www.tomasz-opalka.com- urodzony 6 czerwca 1983 roku w Ostrowcu Świętokrzyskim. W latach 2006-2011 studiował kompozycję pod kierunkiem prof. Krzysztofa Baculewskiego w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie uzyskując dyplom z oceną celującą. W 2013 otrzymał tytuł doktora. 
   Ponadto uczestniczył w wielu kursach kompozytorskich oraz master classes, konsultując swoje prace z twórcami, takimi jak: Michael Nyman, Christopher Young, Peter Golub, Jan A.P. Kaczmarek, Adriana Holszky, Richard Bellis, Robert Elhai, Daniel Carlin, Dennis Sands.
   Jest laureatem licznych nagród na konkursach kompozytorskich. W 2010 roku  jury konkursu kompozytorskiego "Wawel: Musica Festiva" pod przewodnictwem Henryka Mikołaja Góreckiego nagrodziło Nagrodą Główną "Przestrzenie" na wielką orkiestrę symfoniczną. Utwór wykonano w 600-lecie Bitwy pod Grunwaldem na Dziedzińcu Arkadowym Zamku Królewskiego na Wawelu, a koncert został wydany na DVD. Ponadto jest laureatem III nagrody (I nie przyznano) na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Alexandra Moyzesa w Bratysławie w 2006 roku za utwór "Visions of Perfect Shapes" na orkiestrę. W 2007 otrzymał II nagrodę (I nie przyznano) podczas Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego im. Karola Szymanowskiego za utwór "QUADRA" na orkiestrę. Również w 2007 roku otrzymał II nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach za utwór "EPIDERMA" na wielką orkiestrę symfoniczną oraz III nagrodę na I Konkursie Kompozytorskim im. Jana Pawła II za utwór "Liść" na chór i orkiestrę. W 2008 roku otrzymał I nagrodę w konkursie Telewizji Polskiej „Dolina Kreatywna”, w 2009 jego symfonia "Horyzont Zdarzeń" została nagrodzona III nagrodą podczas Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im, Grażyny Bacewicz. W tym samym roku Opałka został finalistą Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego im. Tadeusza Bairda z utworem "Trans-Ist-One". '
   W trakcie lat szkolnych był finalistą Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego dla uczniów szkół muzycznych CRESCENDO w Tarnowie w 2001 roku (za utwór „Trio”), laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Uczniowskiego Forum Muzycznego w 2002 roku za utwór "Wspomnienie", zdobywcą I nagrody oraz Nagrody Wykonawców za utwór "INTERACTION I" podczas Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Uczniowskiego Forum Muzycznego w Warszawie w 2004 roku. 
   W 2012 roku Tomasz Opałka został Finalistą Transatlantyk Film Music Competition, oraz laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich (nagroda za utwór "RIOT" – na orkiestrę kameralną). 
   W 2013 roku po raz kolejny znalazł się w gronie finalistów Transatlantyk Film Music Competition oraz otrzymał Specjalne Wyróżnienie podczas International FMF Young Talent Contest.
   Jego kompozycje wykonywane były na wielu festiwalach i koncertach w Polsce i zagranicą. Wśród nich są: Łańcuch X (2013), Festiwal Prawykonań NOSPR, Warszawskie Spotkania Muzyczne 2012, 2013, Warszawska Jesień (2008, 2010, 2011, 2012, 2013), Brucken Festival fur Neue Musik (2009), COM'IN (2008, 2009), Cztery Pory Roku - Jesień (2009), Generacje (2007, 2012), Festiwal Młodych Kompozytorów – Chopin. Transgresje (2010), Wszystkie Mazurki Świata (2010), Beijing Modern (2011), Musica Moderna (2012), Festiwal organizowany przez Orkiestrę Sinfonia Varsovia – Letnie Koncerty na Grochowskiej, Cykl Muzyka Kresów Wschodnich podczas Festiwalu Warszawska Jesień 2012, Druskmanija (2013), Provinzlarm (2013). 
   Muzyka Tomasza J. Opałki została wydana, jak do tej pory, na sześciu płytach (Castello GT, Polmic, Hudobne Centrum). 
   Na początku 2013 roku ukazała się książka „Dźwięki, Szepty,Zgrzyty” - 16 opisywana jako „Wywiady z 16 największymi polskimi kompozytorami” wśród nich, jako najmłodszy znalazł się Tomasz Opałka.
   Współpracował z zespołami takimi, jak: Polska Orkiestra Radiowa (dyr. Wojciech Michniewski, Łukasz Borowicz, Szymon Bywalec), Orkiestra Muzyki Nowej (dyr. Szymon Bywalec), Orkiestra Musica Festiva (dyr. Stanisław Krawczyński), Orkiestra Filharmonii Łódzkiej (dyr. Michał Klauza), Orkiestra Filharmonii Kaliskiej (dyr. Adam Klocek), Scontri Ensemble, Chór Centrum Myśli Jana Pawła II oraz soliści: Maciej Frąckiewicz, Leszek Lorent, Janusz Wawrowski, Jadwiga Czarkowska, Wojciech Herzyk.
   Pisał utwory na zamówienie takich instytucji, jak: Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, Instytut Adama Mickiewicza, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Zamek Królewski w Warszawie, Filharmonia Kaliska, Centrum Myśli Jana Pawła II. 
   W sezonie 2013/2014 Opałka pełni funkcję Kompozytora-Rezydenta w Filharmonii Gorzowskiej.
   Tomasz J. Opałka z powodzeniem łączy działalność na gruncie muzyki poważnej, jak i filmowej. Jest autorem ponad 20 partytur filmowych, wśród których są filmy nagradzane na prestiżowych konkursach i festiwalach filmowych na całym świecie. Wiele z tych filmów pojawia się również regularnie na antenie TVP Kultura. Wśród najbardziej nagradzanych produkcji są: "Drwal" (Lubmerjack) prod. Fumi Studio, Polska, w reżyserii Pawła Dębskiego (kilkanaście nagród), "Skeleton Girl" 3D (Kanada), prod. Bleeding Art Industries (Grand Prix na festiwalu filmów 3D BE FILM w Nowym Jorku, 2012), "Na dobry początek" Wojciecha Klimali (biorący udział w konkursie Młodego Kina podczas 36. Polskich Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni), "Żaklina" Marcina Szuwarowskiego (biorący udział w konkursie Młodego Kina podczas 37. Polskich Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni), "ExAnimo", reż Wojciech Wojtkowski (Zdobywca nagrody za najlepszy film animowany - Rhode Island, 2013)
   Od 2010 roku Tomasza J. Opałka prowadził zajęcia na macierzystej uczelni, jako asystent stażysta, po uzyskaniu dyplomu. Od 2011 prowadzi zajęcia z instrumentacji oraz seminarium muzyki współczesnej. 
   Poza wykładami w UMFC prowadził również gościnne wykłady w Warszawskiej Szkole Filmowej oraz w Łazienkach Królewskich w ramach programu Łazienki ForMusic.
   W latach 2008-2012 był członkiem Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich, a w latach 2010-2012 był jego wiceprzewodniczącym. Od 2012 roku jest członkiem Związku Kompozytorów Polskich. Od 2013 roku zasiada w Zarządzie Głównych Związku Kompozytorów Polskich.
   Od 2007 roku jest członkiem Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, a od 2010 roku jest członkiem Komisji Repartycyjnej tegoż stowarzyszenia.
   Był trzykrotnym stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Stypendystą Fundacji Pro Polonia, DongSan Research Foundation, Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego, dwukrotnym stypendystą Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. 
   Od grudnia 2012 przebywa na zmianę w Los Angeles i Warszawie.
   W 2013 roku powstał film dokumentalny w reżyserii Mai Baczyńskiej „Kilka pytań o słyszenie świata – Portrety Kompozytorów”, którego jednym z bohaterów jest Tomasz Opałka.